دوره 35، شماره 4 - ( زمستان 1401 )                   دوره35 شماره 4 صفحات 96-75 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alipour H, Keramat F. (2023). Public Governance, Development Planning and Political Development in the Islamic Republic of Iran. JMDP. 35(4), 75-96. doi:10.61186/jmdp.35.4.75
URL: http://jmdp.ir/article-1-4465-fa.html
علی‌پور حسین، کرامت فرهاد. حکمرانی عمومی، برنامه‌ریزی توسعه و توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران فرایند مدیریت و توسعه 1401; 35 (4) :96-75 10.61186/jmdp.35.4.75

URL: http://jmdp.ir/article-1-4465-fa.html

حکمرانی عمومی، برنامه‌ریزی توسعه و توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران
حسین علی‌پور*1 ، فرهاد کرامت2
1- گروه مدیریت، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران ، h.alipour@imps.ac.ir
2- گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده:   (1640 مشاهده)
هدف: پژوهش حاضر به دنبال بررسی جایگاه توسعه سیاسی در سپهر برنامه‎ریزی توسعه و حکمرانی عمومی در جمهوری اسلامی ایران است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که آیا جمهوری اسلامی برنامه مدونی را برای توسعه سیاسی دنبال می‎کند؟ و این‎که حکمرانی عمومی در چارچوب نظام جمهوری اسلامی ایران چه اقتضائاتی را به‌وجود می‎آورد؟
طرح پژوهش/ روش‎شناسی/ رویکرد: این بررسی به روش کیفی و به صورت کتابخانه‎ای انجام شده است. داده‎ها پس از بررسی و مطالعه اسناد، مقالات، مصاحبه‎ها و سخنرانی‎ها گردآوری، تنظیم و تحلیل شده‎اند.
یافته‎ها: توسعه سیاسی در اواخر دهه ۱۹۵۰ زیر نفوذ مکتب نوسازی آغاز شد. مکتب نوسازی، توسعه سیاسی را از منظر ایالات متحده و کشورهای غربی مفهوم‎پردازی کرد. با وجود تحولات نظری زیادی که این مفهوم در چارچوب رقابت‎های ایدئولوژیک دو بلوک در دوران جنگ سرد و پس از آن پشت سر نهاده، همچنان غایت نظام حکمرانی و توسعه سیاسی، تنظیم روابط دولت و جامعه در چارچوب‎های مبتنی بر تجربه جوامع صنعتی و پیشرفته غربی با استفاده از روش‎های مشارکتی و رقابتی برای پیشبرد اراده اکثریت جامعه است. انقلاب اسلامی ایران، تجلی تحول سیاسی بزرگی بود که طرحی نو برای نظام حکمرانی عمومی و توسعه سیاسی ایران درانداخت، اما تحلیل داده‎ها نشان می‎دهد هیچ برنامه مدونی برای توسعه سیاسی در ایران پس از انقلاب وجود نداشته است. اگرچه برخی احکام مندرج در برنامه‎های توسعه ناظر بر مسائل سیاسی بوده‎اند، اما چارچوب مشخصی که همه بخش‎های برنامه توسعه را در جهت توسعه سیاسی هماهنگ و همسو نماید، وجود نداشته است.
پیشنهادهای اجرایی: در چارچوب نظام فکری رهبران جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی، غایت توسعه سیاسی و کارکرد نظام حکمرانی، برخلاف معنای رایج آن، استقرار قواعد و احکام اسلامی و برقراری جامعه و تمدن اسلامی برای سعادت دنیا و آخرت بشر در نظر گرفته شده است. نظام حکمرانی در چنین بستری تنظیم جامعه با قواعد اسلام است. این قواعد با مراجعه به منابع فقه شیعی قابل‎دستیابی است و در چنین شرایطی حکمرانی مطلوب و اعتبار حکمرانی عمومی، در بهترین حالت محصول اتفاق نظر میان فقهای شیعه به معنای نخبگان حاکم است. در سال‎های بعد از انقلاب اسلامی، برنامه مستقلی برای توسعه سیاسی تدارک دیده نشده است. با توجه به اهمیت توسعه سیاسی برای پیشبرد آرمان جامعه و تمدن اسلامی، لازم است نظریه‎پردازی لازم برای این مهم انجام شود و برنامه‎ریزی مستقلی متناسب با مفهوم خاص توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران تدارک دیده شود تا بتواند مجموعه تحولات جامعه و برنامه‎های مختلف نظام را مطابق با گام‎های پیش‎بینی‎شده، در مسیر تمدن‎سازی اسلامی قرار دهد.
واژه‌های کلیدی: توسعه سیاسی، برنامه‌ریزی توسعه، حکمرانی عمومی، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران.
متن کامل [PDF 888 kb]   (770 دریافت)    
نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: حاکمیت
دریافت: 1401/2/18 | پذیرش: 1401/12/16 | انتشار الکترونیک: 1402/5/4
فهرست منابع
1. Akhavan Kazemi, M., & Nikoonahad, A. (2019). Identification and Analysis of Drivers of Political Development in Iran after the Islamic Revolution; A Desired Scenario for the Future. Islamic Politics Research, 6(14), 11-40. [In Farsi] [https://ipr.isri.ac.ir/article_85260.html?lang=en]
2. Bevir, M. (2010). The SAGE Handbook of Governance. [DOI:10.4135/9781446200964.n1]
3. Fawcett, P., Manwaring, R., & Marsh, D. (2011). Network Governance and the 2020 Summit. Australian Journal of Political Science, 46(4), 651-667. [DOI:10.1080/10361146.2011.623667]
4. Hemmatkhah Osmavandani, M., Azghandi, A., Abtahi, M., & Mojahedi, M. M. (2019). The Trend of Political Development in Iran Since 1989 Based on Amartya Kumarsen Approach. Political Sociology of Iran, 2(1), 49-74. [In Farsi] [http://jou.spsiran.ir/article_108389.html?lang=en]
5. Heywood, A. (2013). The Palgrave Macmillan Series: Politics. [DOI:10.1007/978-1-137-27244-7]
6. Hyden, G. (2002). Operationalizing Governance for Sustainable Development. In Governance and Developing Countries (pp. 13-31): Brill. [DOI:10.1163/9789004476073_003]
7. Lakzaee, N., & Esmhusseini, G. (2012). Political Development Models withan Emphasis Imam Khomeini's Thoughts. Scientific Quarterly Journal of Islamic Revolution Studies, 9(29), 35-60. [In Farsi] [http://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-1325-fa.html]
8. Lancaster, C., & Van de Walle, N. (2018). The Oxford Handbook of the Politics of Development: Oxford University Press.
9. Loughlin, J. (2004). The "Transformation" of Governance: New Directions in Policy and Politics. Australian Journal of Politics & History, 50(1), 8-22. [DOI:10.1111/j.1467-8497.2004.00317.x]
10. Misaei, G., Dinparast, F., & Taghipoor, A. (2019). Study the Position of the Political Development in the Development Programs of the Islamic Republic of Iran. Political Strategic Studies, 8(28), 155-184. [In Farsi] [DOI:10.22054/qpss.2019.29919.1898]
11. Peters, B. G., & Pierre, J. (2016). Comparative Governance: Rediscovering the Functional Dimension of Governing: Cambridge University Press. [DOI:10.1017/CBO9781316681725]
12. Rhodes, R. A. W. (1996). The New Governance: Governing without Government. Political Studies, 44(4), 652-667. [DOI:10.1111/j.1467-9248.1996.tb01747.x]
13. Shafieefar, M. (2015). The Process of Political Development in Islamic Republic of Iran. Political Quarterly, 45(1), 103-123. [In Farsi] [https://jpq.ut.ac.ir/article_54426.html?lang=en]
14. Vasudha, C., & Stoker, G. (2009). Governance Theory and Practice: A Cross-Disciplinary Approach. Journal of Public Administration, 87(4), 982-983. [DOI:10.1111/j.1467-9299.2009.01793_6.x]
15. اخوان کاظمی، مسعود؛ صادقی، سیدشمس‌الدین، و نیکونهاد، ایوب (1396). روندپژوهی توسعه سیاسی در ایران معاصر. نشریه مجلس و راهبرد، 25(95)، 246-209.
16. آبراهامیان، یرواند (۱۳۷۹). ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی. ترجمۀ کاظم فیروزمند، حسن شمس‌آوری و محسن مدیرشانه‌چی، چاپ سوم، انتشارات مرکز.
17. برزگر، ابراهیم (1391). اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) سیاست به مثابه صراط. انتشارات سمت.
18. بشیریه، حسین (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران. انتشارات گام نو.
19. بِوِر، مارک (1397). حکمرانی: مقدمه‌ای بسیار کوتاه. ترجمه عرفان مصلح و زهره کریم‌میان، انتشارات کرگدن.
20. خمینی، روح‌الله (1360). ولایت فقیه. موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
21. خمینی، روح‌‎الله (1379). صحیفه نور. جلد 13، انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
22. سو، آلوین ی. (1386). تغییر اجتماعی و توسعه: مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی. ترجمه محمود حبیبی مظاهری، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
23. عبداللهي، محمد، و راد، فيروز (1388). بررسي روند تحول و موانع ساختاري توسعه سياسي در ايران (1382-1304). نشریه جامعه‌شناسي ايران، 10(1)، 63-29.
24. فرقانی، محمدمهدی (1381). تحول گفتمان توسعه سیاسی در ایران (از مشروطه تا خاتمی). نشریه علوم اجتماعی، 9(17)، 39-1.
25. قوام، عبدالعلی (1379). چالش‌های توسعه سیاسی. انتشارات قومس.
26. مرشدی‎زاد، علی (۱۳۸۰). احزاب چپ: الف حزب توده. در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران (1357-1320)، به‌اهتمام مجتبی مقصودی، انتشارات روزنه.
27. مشیرزاده، حمیرا (1397). ‬سلسله تک‌نگاشت‌های الگوی اسلامي-ایراني پیشرفت: درآمدی انتقادی بر مفهوم توسعه سیاسی. انتشارات الگوی پیشرفت.
28. معینی‌پور، مسعود (1389). مولفه‌ها و شاخص‌های توسعه سیاسی از دیدگاه امام خمینی. نشریه پژوهش‌نامه متین، 1(49)، 100-75.
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرایند مدیریت و توسعه می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Management and Development Process

Designed & Developed by : Yektaweb