سیاست‌های کلی برنامه‌های توسعه: مطالعه موردی ایران

رهنورد, فرج‌اله

doi:10.52547/jmdp.35.3.3

دوره 35، شماره 3 - ( پاییز 1401 ) دوره35 شماره 3 صفحات 56-3 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.52547/jmdp.35.3.3

Mendeley

Zotero

RefWorks

Rahnavard F. (2022). Mega-Policies of The Development Plan: A Case Study of Iran. JMDP. 35(3), 3-56. doi:10.52547/jmdp.35.3.3
URL: http://jmdp.ir/article-1-4416-fa.html

رهنورد فرج‌اله. سیاست‌های کلی برنامه‌های توسعه: مطالعه موردی ایران فرایند مدیریت و توسعه 1401; 35 (3) :56-3 10.52547/jmdp.35.3.3

URL: http://jmdp.ir/article-1-4416-fa.html

سیاست‌های کلی برنامه‌های توسعه: مطالعه موردی ایران

فرج‌اله رهنورد^*

گروه مدیریت دولتی، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران ، frahnavard@imps.ac.ir

چکیده: (1487 مشاهده)

هدف: در پژوهش حاضر سعی شده است چگونگی تدوین سیاست‎های کلی در ایران تبیین و منطقی‎سازی شود.
طرح پژوهش/ روش‎شناسی/ رویکرد: این پژوهش از نوع مطالعه تحلیلی مبتنی بر گروه کانونی بوده و تلاش کرده است از روش فرایندی برای تدوین سیاست‌های کلی برنامه‌ای با تاکید بر برنامه هفتم توسعه استفاده کند.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که روش ساخت یافته‌ای برای تدوین سیاست‌های کلی برنامه‎های توسعه وجود ندارد. از این‎رو، با اقتباس از فرایند تدوین خط‎مشی‎های عمومی، فرایندهایی برای تدوین احکام سیاستی به‎دست آمد: 1) شناسایی مسائل عمومی اولویت‎دار به عنوان محورهای اصلی احکام سیاستی؛ 2) شناسایی الزامات ناشی از اسناد بالادستی در تدوین سیاستهای کلی برنامه‎ای؛ 3) شناسایی گزینههای خط‎مشی (به مثابه مقوله‌های فرعی) برای حل مسائل عمومی از تلفیق منابع نظری، سیاست‌های کلی بخشی، و خبره‎سنجی؛ 4) امکان‎سنجی گزینههای خط‎مشی؛ و 5) احصای مقوله‎های اصلی به مثابه احکام سیاستی.
ارزش/ اصالت پژوهش: مطالعات در زمینۀ چگونگی تدوین سیاست‌های کلی برنامه‎ای در ایران با رویکرد حاکمیتی صورت گرفته است. این مطالعه توانست با تمرکز بر روش‎شناسی تدوین خط‎مشی، فرایند قابل‎دفاعی را برای تدوین سیاست‌های کلی برنامه‌ای در ایران پیشنهاد کند. در ضمن، در این پژوهش 21 مسئله عمومی اولویت‎دار شناسایی شده و احکام سیاستی متناظر با آن‎ها تدوین شده است.

واژه‌های کلیدی: احکام سیاستی، احکام برنامه ای، سیاست کلی، حکمرانی، و چشم انداز.

متن کامل [PDF 1299 kb] (708 دریافت)

نوع مطالعه: مطالعه موردی |
دریافت: 1400/11/28 | پذیرش: 1401/2/17 | انتشار الکترونیک: 1401/12/22

فهرست منابع

1. Alvesson, M., & Sandberg, J. (2011). Generating Research Questions through Problematization. Academy of Management Review, 36(2), 247-271. [DOI:10.5465/AMR.2011.59330882]

2. Anderson, J., E. (1984). Public Policy Making: An Introduction Boston: Houghton Mifflin Company.

3. Arrington Jr, C. B., & Sawaya, R. N. (1984). Issues Management in an Uncertain Environment. Long Range Planning, 17(6), 17-24. [DOI:10.1016/0024-6301(84)90214-0]

4. Association for Community Health Improvement (ARCHI) (2017). Community Health Assessment Toolkit.

5. Baumgartner, F. R., & Jones, B. D. (2002). Policy Dynamics: University of Chicago Press.

6. Choudhary, N. (2018). Development Governance. In A. Farazmand (Ed.), Global Encyclopedia of Public Administration, Public Policy, and Governance (pp. 1-14): Springer International Publishing. [DOI:10.1007/978-3-319-31816-5_2029-1]

7. Dror, Y. (1970). Social Science Metapolicy: Some Concepts and Applications. Santa Monica, CA: RAND.

8. Engeli, I., & Allison, C. R. (2014). Conceptual and Methodological Challenges in Comparative Public Policy. Comparative Policy Studies: Conceptual and Methodological Challenges, 1-13. [DOI:10.1057/9781137314154_1] [PMID]

9. Howlett, M., Cashore, B. (2014). Conceptualizing Public Policy. In: Engeli, I., Allison, C.R. (eds) Comparative Policy Studies. Research Methods Series (pp. 17-33). Palgrave Macmillan, London. [DOI:10.1057/9781137314154_2]

10. Jenkins, W. I. (1978). Policy Analysis: A Political and Organisational Perspective: Martin Robertson.

11. Mukherjee, M., & Roy, S. (2017). Feasibility Studies and Important Aspect of Project Management. International Journal of Advanced Engineering and Management, 2(4), 98-100. [DOI:10.24999/IJOAEM/02040025]

12. Nagel, S. S. (2002). Handbook of Public Policy Evaluation: Sage. [DOI:10.4135/9781412973533]

13. Salevao, I. (2005). Rule of Law, Legitimate Governance & Development in the Pacific: ANU Press. [DOI:10.22459/RLLGDP.12.2005]

14. Tamanaha, B. Z. (2004). On the Rule of Law: History, Politics, Theory: Cambridge University Press. [DOI:10.1017/CBO9780511812378]

15. Taylor, J. (2007). In Praise of the Feasibility Study. Journal of Clinical Nursing, 16(10), 1789-1791. [DOI:10.1111/j.1365-2702.2007.01989.x] [PMID]

16. Zahariadis, N. (2016). Setting the Agenda on Agenda Setting: Definitions, Concepts, and Controversies. In Handbook of Public Policy Agenda Setting (pp. 1-22): Edward Elgar Publishing. [DOI:10.4337/9781784715922.00007]

17. Zarei, M. H., & Babakhani Ghazijahani, F. (2017). Exploring the Causal Mechanism on the Rule of Law. Social Analysis of Order and Social Inequality, 8(1), 185-232. [https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99249.html?lang=en]

18. اسماعیلی، احمد (1400). احصای مسائل سیاستی حوزه پژوهش، فناوری و نوآوری: در پژوهش، فناوری و نوآوری در برنامه‌های هفتم توسعه: مطالعات، تحلیل‌ها و پیشنهادها. به‌کوشش نیلوفر ردایی، انتشارات مرکز پژوهش‌های سیاست علمی کشور.

19. اسماعیلی، محسن، و طحان نظیف، هادی (1391). نسبت سیاست‌های کلی با احکام حکومتی در حقوق اساسی ایران. نشریه پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، 13(1)، 94-73.

20. بیانیه گام دوم انقلاب (1397). بیانیه گام دولت انقلاب خطاب به ملّت ایران. [https://idc0-cdn0.khamenei.ir/ndata/news/41673/971122]

21. پورعزت، علی‌اصغر؛ سوداگر، هاشم؛ سعدآبادی، علی‌اصغر، و هاشمی کاسوایی، میناسادات (1398). شاخص‌های اولویت‌بندی عادلانه مسائل عمومی. نشریه اندیشه مدیریت راهبردی، 13(2)، 169-139.

22. حسینی، سیدعلی (1380). تحلیلی بر نظریه‌های مربوط به احکام حکومتی در فقه امامیه. رساله دکتری فقه و اصول، دانشگاه امام صادق.

23. خبرگزاری تابناک (1397). مهم‎ترین مسئله امروز جامعه ایران. 10 شهریور. [tabnak.ir/003TuR]

24. رحیمی، علیرضا (1399). درباره بحران مسکن در ایران. پژوهشکده مطالعات راهبردی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

25. روزنامه اطلاعات (1400). مهم‎ترین مشکلات جامعه ایران چیست؟ 4 آذر.

26. سند تحول دولت اول (1400). سند تحول دولت اول گام دوم انقلاب اسلامی. [https://media.president.ir/uploads/ads/164681477506836200.pdf]

27. عمید زنجانی، عباسعلی (1385). حقوق اساسی ایران. انتشارات دانشگاه تهران.

28. قانون اساسی ج. ا. ایران (1397). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به همراه نظرات تفسیری شورای نگهبان. تهیه و تنظیم محمد فتحی و کاظم کوهی اصفهانی، انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان. [https://www.shora-gc.ir/files/fa/news/1398/9/21/4354_236.pdf]

29. کاتوزیان، ناصر (1396). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقي ايران با تجدید نظر و اضافات. انتشارات شرکت سهامی انتشار.

30. گرجی، ابوالقاسم (1369). مقالات حقوقی. جلد 2، انتشارات دانشگاه تهران.

31. محسنی، فرید، و نجفی اسفاد، مرتضی (1380). بررسی حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام و جایگاه آن در نظام جمهوری اسلامی ایران. نشریه دیدگاه‌های حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، شماره 21 و 22.

32. مرکز بررسی‌های استراتژیک (1396). آینده‌پژوهی ایران 1396. مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری. [https://css.ir/Media/PDF/1396/10/16/636508343259323926.pdf]

33. مرکز پژوهش‌های مجلس (1395). عمده‌ترین مسائل کشور: اولویت‌ها و راهبردهای مجلس شورای اسلامی در دورۀ دهم. [https://rc.majlis.ir/fa/book_pub/download/985435]

34. مرکز پژوهش‌های مجلس (1400). شناسایی و اولویت‌بندی مشکلات حوزه‌های انتخابیه مبتنی بر اسناد. اداره کل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین‌الملل.