انگیزه درونی و نیروی کنترل داخلی که فرد را برای انجام کاری بر می‌انگیزد از جمله نکاتی است که در تعریف وجدان کاری اهمیت اساسی دارد. در همین ارتباط است که باید به عوامل تقویت کننده و عوامل بازدارنده توجه شود. وجدان کاری با ایمان تفاوت دارد. البته، در ضمیر فرد مؤمن زمینه گسترده‌ای برای ایجاد وجدان کاری وجود دارد. برای ایجاد و تقویت وجدان کاری باید علم نسبت به فعل وجود داشته باشد و فرد احساس کند، انجام کار به نحوی برایش فایده دارد و کمالی برای او به بار می‌آورد. چنانچه در روش و دستورات شریعت‌اسلام دقت کنیم به این نکته پی می‌بریم که در بحث وجدان کاری نباید تنها به دنبال انگیزه‌های عالی و متعالی اخص افراد رشد یافته و متکامل بود بلکه باید به انگیزه‌هایی توجه کرد که معمولاً نوع بشر به آنها واکنش نشان می‌دهند. در این زمینه نیز باید خاطر نشان نمود که پاره‌ای متغیرها وجود دارند که فقط بحث تأثیر یک عامل نیستند، نظیر رضایت شغلی، جابه‌جایی و ترک خدمت و غیره. بدین لحاظ برای ارتقای وجدان کاری به جای توصیه‌ها و ذکر باید و نبایدهای صرفاً اخلاقی باید در جستجوی مکانیسمهای اجرایی و راهبردهای عملی باشیم. در این راستا، مشخص کردن تصویرمان از انسان موردنظر ضروری است. نکته دیگر آنکه به جای تحقیق صرفاً علمی در زمینه وجدان کاری، می‌توان به اتکای دو منبع قرآن و سنت ارتباط دو یا چند متغیر را تبیین کرد.